آزمایش هورمونی یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیص در پزشکی است که برای بررسی وضعیت عملکرد غدد و تعادل هورمون‌ها در بدن انجام می‌شود. این آزمایش نقش کلیدی در شناسایی اختلالات تیروئیدی، باروری، متابولیکی و بسیاری از مشکلات دیگر دارد.در این نوشته وب سایت آرسنال، همراه ما بمانید.

آزمایش هورمونی

آزمایش هورمونی به مجموعه‌ای از روش‌های آزمایشگاهی اطلاق می‌شود که برای سنجش سطح هورمون‌های متفاوت در خون، ادرار یا سایر مایعات بدن انجام می‌گردد. هورمون‌ها مولکول‌های شیمیایی هستند که توسط غدد درون‌ریز ساخته می‌شوند و وظیفه‌ای اساسی در کنترل فرآیندهای فیزیولوژیک بدن، مانند رشد، متابولیسم، عملکرد جنسی، تنظیم قند خون و واکنش به استرس دارند.

این آزمایش‌ها برای شناسایی اختلالات هورمونی، ارزیابی کارکرد غدد درون‌ریز، نظارت بر درمان‌های هورمونی و بررسی علل بیماری‌های گوناگون مانند ناباروری، اختلالات قاعدگی، مشکلات تیروئید و سایر مشکلات غددی انجام می‌گیرد. دقت و صحت آزمایش هورمون به نوع هورمون، روش آزمایش و زمان جمع‌آوری نمونه وابسته است.

آزمایش هورمون چیست

آزمایش هورمونی یک روش تشخیصی است که برای سنجش سطح هورمون‌ها در بدن استفاده می‌شود و می‌تواند داده‌های مهمی درباره وضعیت غدد درون‌ریز و توازن هورمونی ارائه دهد. هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد مختلفی مانند تیروئید، هیپوفیز، تخمدان، بیضه و غدد فوق کلیوی تولید می‌شوند و وظایف گوناگونی در بدن ایفا می‌کنند.

با انجام آزمایش هورمونی، پزشک قادر است ناهنجاری‌هایی مانند کم‌کاری یا پرکاری غدد، اختلالات قاعدگی، مشکلات ناباروری، اختلالات رشدی و بیماری‌های متابولیک را شناسایی کند. نمونه‌برداری عموماً از خون صورت می‌گیرد، اما در شرایط خاص ممکن است از ادرار یا بزاق نیز بهره گرفته شود. این آزمایش‌ها به شناسایی دقیق نوع و شدت اختلال هورمونی کمک کرده و راهنمای مناسب درمان هستند.

آزمایش هورمون رشد

آزمایش هورمون رشد یک آزمایش تخصصی است که برای ارزیابی سطح هورمون رشد انسانی (Human Growth Hormone – HGH) در خون صورت می‌گیرد. هورمون رشد توسط غده هیپوفیز (غده زیرمغزی) ساخته می‌شود و وظیفه اساسی در تنظیم رشد بدن، متابولیسم چربی‌ها و پروتئین‌ها، افزایش توده عضلانی و حفظ سلامت استخوان‌ها ایفا می‌کند. این هورمون به ویژه در سنین کودکی و نوجوانی برای افزایش قد و توسعه جسمی اهمیت دارد.

اندازه‌گیری سطح هورمون رشد در خون می‌تواند در شناسایی اختلالات ناشی از کمبود یا فراوانی این هورمون مفید باشد. کمبود هورمون رشد می‌تواند باعث کاهش قد، تأخیر در سن بلوغ و مشکلات متابولیک شود، در حالی که افزایش غیرعادی آن ممکن است منجر به بیماری‌های نظیر آکرومگالی (بزرگ شدن غیرطبیعی اعضای بدن در بزرگسالان) گردد. آزمایش هورمون رشد معمولاً از طریق نمونه‌برداری خون انجام می‌شود و گاهی اوقات با تست تحریک هورمون همراه است، زیرا سطح این هورمون به صورت نوسانی تغییر می‌کند و اندازه‌گیری ساده امکان دارد دقیق نباشد.

آزمایش رشد هورمونی در کودکان

آزمون هورمون رشد در کودکان عمدتاً برای شناسایی علل کوتاهی قد، تأخیر در رشد یا دیگر مسائل مرتبط با رشد صورت می‌گیرد. در کودکان، برای تضمین رشد مناسب قد و جسم، سطح هورمون رشد باید در دامنه طبیعی قرار گیرد. اگر کودک در دریافت هورمون رشد ناتوان باشد، ممکن است به درمان با هورمون رشد مصنوعی احتیاج پیدا کند.

فرآیند آزمایش در کودکان ممکن است شامل آزمایش‌های تحریک هورمون رشد باشد که در آن با کمک مواد خاص، ترشح هورمون رشد افزایش یافته تا واکنش غده هیپوفیز به شکل دقیق‌تری ارزیابی گردد. کم‌خونی در چند مرحله و تحت شرایط کنترل‌شده انجام می‌شود تا نتایج قابل اعتماد به دست بیاید. شناسایی به موقع کمبود هورمون رشد و ارائه درمان مناسب می‌تواند به ارتقاء کیفیت زندگی و پیشگیری از چالش‌های طولانی‌مدت یاری رساند

آزمایش هورمون‌های زنانه

آزمایش هورمون‌های زنانه به گروهی از آزمایش‌ها اطلاق می‌شود که برای سنجش میزان هورمون‌های جنسی و تنظیم‌کننده سیستم تولیدمثل در بانوان انجام می‌شود. این هورمون‌ها شامل استروژن‌ها (مثل استرادیول)، پروژسترون، هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH)، هورمون لوتئینیزه‌کننده (LH) و پرولاکتین بوده که در چرخه قاعدگی، بارداری و سلامت کلی زنان نقش حیاتی ایفا می‌کنند.

هدف از انجام این آزمایش‌ها شناسایی اختلالات قاعدگی، نازایی، یائسگی پیش از موعد، تومورهای غدد هورمونی و سایر مسائل مربوط به هورمون‌های جنسی است. نمونه‌برداری عمدتاً از خون صورت می‌گیرد و بسته به نوع هورمون، زمان نمونه‌برداری در دوره قاعدگی اهمیت دارد تا نتایج دقیق و قابل اعتماد فراهم گردد.

آزمایش هورمون مردانه

آزمایش هورمون مردانه به مجموعه‌ای از آزمایش‌ها گفته می‌شود که به منظور بررسی سطح هورمون‌های جنسی مردانه مانند تستوسترون، هورمون لوتئینیزه‌کننده (LH)، هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) و پروژسترون صورت می‌گیرد. این هورمون‌ها در کنترل عملکرد تولیدمثل، رشد ویژگی‌های ثانویه جنسی، توده عضلانی و سلامتی عمومی مردان مؤثر هستند.

این آزمایش‌ها به منظور شناسایی مشکلاتی چون ناباروری، افت میل جنسی، اختلالات هورمونی، بیماری‌های غدد درون‌ریز و اختلالات بلوغ استفاده می‌شوند. نمونه‌برداری از خون یک رویه رایج است و در شرایط خاص، آزمایش‌های اضافی برای ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز یا بیضه‌ها صورت می‌گیرد. تفسیر صحیح نتایج با همکاری پزشک متخصص برای تشخیص دقیق و درمان مؤثر الزامی است

آزمایش هورمون تستوسترون

آزمایش سطح هورمون تستوسترون یکی از تست‌های ضروری برای سنجش میزان این هورمون جنسی است که در بدن مردان و زنان تولید گردیده ولی در مردان با غلظت بیشتری نقش اساسی دارد. تستوسترون در مردان توسط بیضه‌ها و در زنان توسط تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی تولید می‌شود و مسئول رشد ویژگی‌های ثانویه جنسی، تنظیم میل جنسی، تولید اسپرم، افزایش توده عضلانی و حفظ سلامت استخوان‌ها است.

آزمایش هورمون کورتیزول

آزمایش هورمون کورتیزول برای سنجش سطح این هورمون استرسی در بدن صورت می‌گیرد. کورتیزول از طرف غدد فوق کلیوی ساخته می‌شود و در پاسخ به استرس، تنظیم متابولیسم قندها، چربی‌ها و پروتئین‌ها، کنترل فشار خون و عملکرد سیستم ایمنی نقش کلیدی ایفا می‌کند. میزان کورتیزول در طول روز دچار نوسان می‌شود و معمولاً صبح‌ها بیشتر است و در شب‌ها کاهش می‌یابد.

این تست در شناسایی اختلالات غدد فوق کلیوی مانند بیماری کوشینگ (افزایش سطح کورتیزول) و بیماری آدیسون (کاهش سطح کورتیزول) مفید است. نمونه‌برداری می‌تواند از خون، ادرار یا بزاق انجام شود و بسته به هدف تست، زمان نمونه‌برداری و تکنیک‌ها متفاوت خواهد بود. نتایج آزمایش کورتیزول باید با در نظر گرفتن وضعیت بالینی فرد و زمان اخذ نمونه تحلیل گردد تا تشخیص صحیح انجام شده و درمان مناسبی مشخص گردد

آزمایش هورمون برای ریزش مو

ریزش مو می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد که یکی از مهم‌ترین عوامل آن، عدم تعادل هورمونی در بدن است. آزمایش‌های هورمونی نقش مهمی در شناسایی این اختلالات دارند و به پزشک کمک می‌کنند تا علت ریزش مو را به‌طور دقیق بررسی کرده و درمان مناسب را تجویز کند. بررسی سطح برخی هورمون‌ها از جمله تیروئید، تستوسترون، DHEA، پرولاکتین و هورمون‌های جنسی زنانه مانند استروژن و پروژسترون در ارزیابی اولیه اهمیت فراوان دارد.

یکی از نخستین آزمایش‌هایی که برای زنان دچار ریزش مو درخواست می‌شود، بررسی هورمون‌های تیروئیدی (TSH، T3، T4) است. اختلال در عملکرد تیروئید – چه به شکل کم‌کاری و چه پرکاری – می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کرده و منجر به ریزش منتشر یا ناحیه‌ای موها شود. به‌ویژه در زنان، این موضوع با تغییرات خلقی، خستگی، و تغییرات وزنی نیز همراه است.

هورمون‌های دیگری که نیاز به بررسی دارند شامل تستوسترون و دی‌هیدروتستوسترون (DHT) می‌باشند. DHT یکی از مشتقات تستوسترون است که در ریزش موی آندروژنیک نقش مهمی دارد. میزان بالای این هورمون در پوست سر می‌تواند سبب تضعیف فولیکول‌های مو و نازک شدن تدریجی موها گردد. اگر میزان DHT در آزمایش خون افزایش یابد، احتمال بروز ریزش مو به دلیل هورمون‌ها بیشتر می‌شود.

در زنانی که به طور جدی دچار ریزش مو یا الگوی مردانه هستند، بررسی سطوح LH (هورمون لوتئینیزه‌کننده)، FSH (هورمون تحریک‌کننده فولیکول)، پرولاکتین و نسبت استروژن به پروژسترون نیز پیشنهاد می‌شود. به‌ویژه در شرایطی که اختلالات قاعدگی، رشد ناخواسته موهای زائد در صورت یا بدن و آکنه همزمان با ریزش مو رخ می‌دهد، شانس ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا سایر اختلالات هورمونی بیشتر می‌شود.

تحلیل دقیق سطح هورمون‌ها می‌تواند اطلاعات مهمی درباره وضعیت عمومی بدن و اختلالات محتمل ارائه دهد. تفسیر نتایج باید توسط پزشک متخصص صورت گیرد، زیرا اغلب این هورمون‌ها با چرخه‌های طبیعی بدن مرتبطند و به‌تنهایی نمی‌توانند معیار قطعی برای تشخیص باشند. شاید لازم باشد آزمایش‌ها یا بررسی‌های اضافی مانند سونوگرافی تخمدان یا اسکن تیروئید نیز تکرار شوند.

در کل، آزمایش‌های هورمونی برای ریزش مو ابزارهای تشخیص مهمی در پزشکی محسوب می‌شوند که امکان شناسایی علت اصلی مشکل را برای پزشک فراهم کرده و می‌توانند به درمان‌هایی چون تنظیم سطح هورمون، مصرف داروهای ضد آندروژن، یا تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی منجر شوند

آزمایش هورمون برای ریزش مو در مردان

در مردان، رایج‌ترین دلیل ریزش مو، الگوی ریزش موی مردانه یا آلوپسی آندروژنیک است که به‌شدت تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و هورمونی واقع می‌شود. در این نوع ریزش مو، هورمونی به نام دی‌هیدروتستوسترون (DHT) که از تستوسترون ناشی می‌شود، نقش کلیدی دارد. از این رو، آزمایش‌های هورمونی به منظور بررسی سطح DHT و تستوسترون آزاد و کل، جزو بخش‌های کلیدی در فرآیند تشخیص ریزش مو در مردان به شمار می‌رود.

بالا رفتن سطح DHT در پوست سر می‌تواند منجر به کاهش فولیکول‌های مو و کوتاه شدن دوره رشد مو گردد. این فرآیند به تدریج منجر به نازک شدن موها و در نهایت طاسی در مناطق خاصی همچون شقیقه‌ها و ناحیه ورتکس (تاج سر) خواهد شد. آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح تستوسترون و DHT عموماً در ساعات اولیه روز صورت می‌گیرد تا نتایج بهتری به دست آید، زیرا ترشح این هورمون‌ها تابع ریتم بیولوژیکی بدن است.

علاوه بر تستوسترون و DHT، ممکن است ارزیابی سایر هورمون‌ها مانند هورمون تیروئید (TSH، T3، T4) و پرولاکتین نیز برای حذف سایر عوامل ریزش مو ضروری باشد. گاه اختلال در کارکرد تیروئید یا بالا رفتن سطح پرولاکتین می‌تواند منجر به ریزش موی سراسری یا غیرالگوهای مردانه گردد، به‌خصوص در مردانی که به طور همزمان خستگی مزمن، کاهش میل جنسی یا تغییرات وزنی را تجربه می‌کنند.

نکته کلیدی این است که وجود تستوسترون در سطوح بالا به تنهایی دلیلی بر ریزش مو نیست، بلکه حساسیت ژنتیکی گیرنده‌های فولیکولی به DHT نیز تأثیر زیادی دارد. بنابراین، حتی مردانی که دارای سطح نرمال تستوسترون هستند نیز ممکن است به دلیل پاسخ بیش از حد فولیکول‌ها به DHT دچار ریزش مو شوند. از این رو، آزمایش‌های هورمونی باید به همراه تاریخچه خانوادگی، معاینه فیزیکی و در صورت ضرورت، بیوپسی پوست سر مورد بررسی قرار گیرند.

در کل، آزمایش‌های هورمونی در آقایان وسیله‌ای کلیدی برای شناسایی دقیق نوع ریزش مو و ارائه راه‌های درمانی مؤثر به شمار می‌روند. درمان‌های ممکن شامل داروهایی مانند فیناستراید (بازدارنده DHT)، ماینوکسیدیل، لیزر درمانی یا

آزمایش هورمونی باید ناشتا باشیم

الزام ناشتا بودن قبل از آزمایش هورمونی به نوع هورمون مورد آزمایش بستگی دارد و نمی‌توان برای تمامی این آزمایش‌ها قاعده‌ای عمومی تعیین کرد. برخی از هورمون‌ها تحت تأثیر رژیم غذایی و نوسانات قند خون قرار می‌گیرند، بنابراین پزشک ممکن است پیشنهاد کند فرد قبل از آزمایش ناشتا بماند تا نتیجه بهتری بدست آید. در اکثر آزمایشگاه‌ها، ناشتایی برای ارزیابی هورمون‌هایی چون انسولین، کورتیزول، تستوسترون، پرولاکتین و برخی هورمون‌های تیروئیدی توصیه می‌شود.

ناشتایی معمولاً به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت مشخص می‌شود که در این زمان فرد نباید هیچ غذایی یا نوشیدنی (به جز آب) مصرف کند. زیرا مصرف غذا می‌تواند موجب افزایش ترشح هورمون‌هایی مانند انسولین یا بالا رفتن سطح قند خون شود و نتایج آزمایش را تغییر دهد. ناشتایی به‌ویژه در آزمایش‌هایی که هدف آن‌ها بررسی وضعیت متابولیک یا ارزیابی عملکرد غدد درون‌ریز مرتبط با قند و چربی می‌باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

برخی هورمون‌ها مانند LH، FSH، استرادیول یا پروژسترون معمولاً نیاز به ناشتایی ندارند، اما آزمایش آن‌ها باید در روزهای معینی از چرخه قاعدگی زنان صورت گیرد تا تفسیر دقیقی ممکن شود. بنابراین، نوع هورمون، وضعیت بدنی فرد و هدف از آزمایش عوامل تعیین‌کننده نیاز به ناشتایی خواهند بود.

بهترین روش این است که قبل از انجام هر نوع آزمایش هورمونی، با پزشک مشورت کنید یا دستورالعمل دقیق آزمایشگاه را بررسی نمایید. چرا که در برخی موارد ممکن است داروها، میزان استرس، تمرینات ورزشی یا حتی زمان نمونه‌برداری نیز بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند

آزمایش هورمونی چگونه انجام می‌شود

آزمایش هورمونی روشی دقیق در پزشکی است که برای سنجش میزان هورمون‌های مختلف در خون، ادرار یا بزاق انجام می‌گیرد. این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا عملکرد مناسب غدد درون‌ریز را مورد ارزیابی قرار داده و در تشخیص بیماری‌هایی نظیر اختلالات تیروئید، ناباروری، مشکلات قاعدگی، دیابت، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، یا اختلالات رشد و بلوغ با دقت عمل کند.

آزمایش معمولاً با اخذ نمونه خون شروع می‌گردد. بیمار بنا به توصیه پزشک و بسته به نوع هورمون، در زمان معین به آزمایشگاه می‌رود. برای برخی هورمون‌ها مانند کورتیزول یا تستوسترون که در طول روز تغییرات دارند، نمونه‌برداری در ساعت مشخصی (معمولاً بین ۷ تا ۹ صبح) صورت می‌گیرد. پس از آن، متخصص نمونه‌گیری مقدار کمی خون از ورید بازو می‌گیرد و آن را برای تحلیل به بخش بیوشیمی آزمایشگاه ارسال می‌کند.

در برخی موارد، به‌ویژه برای ارزیابی ترشح روزانه هورمون‌ها یا عملکرد دقیق‌تر غدد، ممکن است آزمایش به شکل «تست تحریک» یا «تست سرکوب» انجام گیرد. در این شیوه‌ها، نخست یک داروی خاص به بدن تزریق می‌شود تا غده هدف تحریک یا سرکوب گردد، سپس در زمان‌های مشخص نمونه‌گیری انجام می‌شود تا واکنش غده به آن دارو مورد بررسی قرار گیرد. نمونه‌برداری از بزاق یا ادرار نیز برای برخی هورمون‌ها مثل کورتیزول یا متابولیت‌های جنسی استفاده می‌شود.

زمان لازم برای آماده‌سازی پاسخ آزمایش هورمونی بسته به نوع هورمون و امکانات آزمایشگاهی می‌تواند از چند ساعت تا چند روز متفاوت باشد. پس از دریافت نتیجه، تفسیر آن باید توسط پزشک صورت گیرد، زیرا سطح نرمال هورمون‌ها ممکن است بنا به جنسیت، سن، چرخه قاعدگی و شرایط فیزیولوژیکی متفاوت باشد

آزمایش هورمون چاقی

چاقی پدیده‌ای پیچیده و چندوجهی است که تنها به افزایش مصرف کالری یا کاهش فعالیت‌های بدنی ختم نمی‌گردد. یک عامل کلیدی و نهان در ظهور چاقی، بی‌تعادلی هورمونی در بدن محسوب می‌شود. هورمون‌ها وظیفه‌ مهمی در تنظیم سوخت و ساز، اشتها، انباشت چربی و مدیریت وزن بدن ایفا می‌کنند. آزمایش هورمون چاقی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا عوامل هورمونی مؤثر بر اضافه‌وزن را شناسایی کرده و درمان‌ها را بر اساس علت اصلی تنظیم نمایند.

یکی از کلیدی‌ترین هورمون‌هایی که در این مطالعه مورد آزمایش قرار می‌گیرد، انسولین است. مقاومت نسبت به انسولین یکی از دلایل رایج چاقی شکمی و اختلالات متابولیکی به شمار می‌رود. در این وضعیت، بدن برای تنظیم سطح قند خون به انسولین بیشتری احتیاج دارد که در نهایت به انباشت چربی بیشتر و مشکلاتی در کاهش وزن منجر می‌شود. آزمایش قند خون ناشتا، انسولین ناشتا و نسبت HOMA-IR به منظور ارزیابی این وضعیت کاربرد دارند.

هورمون‌های تیروئیدی (TSH، T3 و T4) از موارد مهم در ارزیابی چاقی به شمار می‌روند. کم‌کاری تیروئید موجب کاهش سرعت متابولیسم، افزایش وزن، خستگی، ریزش مو و یبوست می‌گردد. بررسی میزان این هورمون‌ها به منظور اطمینان از سلامت عملکرد غده تیروئید ضروری است.

هورمون کورتیزول که با استرس مرتبط است، تاثیر بسزایی در انباشت چربی‌های شکمی دارد. افزایش پایدار سطح کورتیزول ممکن است منجر به افزایش اشتها، ذخیره چربی و اختلال خواب گردد. آزمون کورتیزول معمولاً از طریق خون، بزاق یا ادرار ۲۴ ساعته صورت می‌گیرد.

هورمون لپتین که پیام احساس سیری را به مغز می‌فرستد، در افراد چاق ممکن است دچار مقاومت گردد. در این وضعیت، مغز حس سیری ندارد و میزان غذا خوردن بالاتر می‌رود. در موارد خاص، آزمایش میزان لپتین در خون درخواست می‌شود.

در زنان، تحلیل هورمون‌های جنسی مانند استروژن، پروژسترون، LH، FSH و پرولاکتین نیز اهمیت دارد، به‌خصوص در مواردی که چاقی با اختلالات قاعدگی یا ناباروری همراه است. در مردان نیز ارزیابی سطح تستوسترون حائز اهمیت است، چرا که

در نهایت، آزمایش هورمون چاقی ابزاری ارزشمند برای شناسایی علل پنهان اضافه‌وزن است. تفسیر نتایج باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا بر اساس یافته‌ها، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و داروها متناسب با وضعیت هورمونی فرد تنظیم گردد. این رویکرد شخصی‌سازی‌شده می‌تواند در درمان مؤثر چاقی بسیار راهگشا باشد.

آزمایش هورمونی برای جوش

بروز جوش‌های مکرر و مقاوم به درمان‌های استاندارد، به ویژه در زنان بزرگسال یا نوجوانانی که نشانه‌های دیگری مانند نامنظمی قاعدگی، افزایش موهای زائد یا چربی بیش از حد پوست دارند، ممکن است نشانه‌ای از اختلالات هورمونی باشد. در این مواقع، پزشک به منظور تشخیص بهتر، مجموعه‌ای از آزمایش‌های هورمونی را پیشنهاد می‌کند. این آزمایش‌ها به تحلیل فعالیت غدد درون‌ریز، میزان هورمون‌های جنسی و استروئیدی کمک می‌کنند تا دلیل اصلی جوش‌ها شناسایی شود.

مهم‌ترین آزمایش‌های هورمونی که برای بررسی علت جوش تجویز می‌شوند عبارت‌اند از:

1. تستوسترون کل و آزاد (Total and Free Testosterone):
   بالا بودن این هورمون، به‌ویژه در زنان، ممکن است باعث افزایش ترشح چربی پوست و در نتیجه بروز آکنه‌های التهابی شود. این حالت معمولاً در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) دیده می‌شود.

2. DHEA-S (Dehydroepiandrosterone Sulfate):
   یک پیش‌ساز آندروژن که از غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. افزایش این هورمون در زنان می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت غیرطبیعی غده فوق‌کلیه باشد و به بروز جوش منجر شود.

3. آندروستن‌دیون (Androstenedione):
   یکی دیگر از هورمون‌های پیش‌ساز تستوسترون که نقش مهمی در تنظیم چربی پوست دارد. افزایش آن ممکن است نشان‌دهنده فعالیت بیش‌ازحد غدد فوق کلیوی یا تخمدان‌ها باشد.

4. LH و FSH (هورمون لوتئینه‌کننده و هورمون محرک فولیکول):
   نسبت بین این دو هورمون برای تشخیص اختلالات تخمدانی مانند PCOS استفاده می‌شود. در این سندرم معمولاً نسبت LH/FSH بالاتر از حد نرمال است.

5. پرولاکتین (Prolactin):
   افزایش سطح پرولاکتین می‌تواند در برخی زنان باعث اختلالات قاعدگی و همچنین آکنه شود.

6. هورمون‌های تیروئیدی (TSH، T3، T4):
   اختلال عملکرد تیروئید، چه در حالت کم‌کاری و چه پرکاری، می‌تواند بر وضعیت پوست و بروز جوش تأثیر بگذارد.

7. کورتیزول:
   سطح بالای هورمون استرس می‌تواند موجب افزایش التهاب پوستی و جوش‌های شدید به‌ویژه در نواحی چانه و فک شود.

نکات مهم پیش از انجام آزمایش:

• برخی از این آزمایش‌ها باید در روزهای خاصی از سیکل قاعدگی (معمولاً روز دوم یا سوم) انجام شوند تا نتایج دقیق‌تر باشند.

• بسیاری از تست‌های هورمونی باید در حالت ناشتا انجام شوند.

• مصرف برخی داروها (مثل قرص‌های ضدبارداری یا مکمل‌های هورمونی) باید قبل از آزمایش با نظر پزشک قطع شوند.

آزمایش هورمونی برای لیزر موهای زائد

این آزمایش‌ها معمولاً برای خانم‌هایی انجام می‌شود که:

• دچار پرمویی (هیرسوتیسم) هستند، به‌ویژه در نواحی صورت، سینه، شکم یا کمر

• چرخه قاعدگی نامنظم دارند

• جوش‌های مقاوم به درمان یا ریزش موی شدید دارند

• سابقه خانوادگی اختلالات هورمونی دارند

مهم‌ترین آزمایش‌های هورمونی قبل از لیزر عبارت‌اند از:

1. تستوسترون کل و آزاد (Total and Free Testosterone):
   افزایش این هورمون ممکن است موجب رشد موهای زائد ضخیم و تیره در نواحی مردانه شود. این حالت بیشتر در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک دیده می‌شود.

2. DHEA-S (Dehydroepiandrosterone Sulfate):
   سطح بالای این هورمون از غده فوق کلیه ممکن است نشانه‌ی تولید بیش‌ازحد آندروژن‌ها باشد که مستقیماً با پرمویی مرتبط است.

3. آندروستن‌دیون:
   یک پیش‌ساز هورمون‌های آندروژن که افزایش آن نیز می‌تواند موجب رشد موهای غیرطبیعی شود.

4. LH و FSH:
   بررسی نسبت این دو هورمون می‌تواند به تشخیص اختلالات تخمدانی نظیر PCOS کمک کند. نسبت بالای LH/FSH معمولاً در این شرایط دیده می‌شود.

5. پرولاکتین:
   افزایش غیرطبیعی این هورمون، علاوه بر اختلالات قاعدگی، ممکن است باعث تحریک غیرمستقیم رشد موهای زائد شود.

6. TSH (هورمون محرک تیروئید):
   کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند موجب اختلال در چرخه رشد مو و تشدید پرمویی گردد.

7. کورتیزول:
   در برخی موارد، افزایش کورتیزول ناشی از استرس مزمن یا اختلالات غده فوق‌کلیه می‌تواند الگوی رشد مو را تحت‌تأثیر قرار دهد.

چه زمانی انجام این آزمایش‌ها لازم است؟

اگر موهای زائد با ویژگی‌های زیر همراه باشد، انجام بررسی هورمونی پیش از لیزر توصیه می‌شود:

• رشد سریع یا ناگهانی مو در مناطق غیرمعمول
• موهای حجیم و تیره در چهره، گردن یا سینه
• کاهش کارایی لیزر پس از چندین جلسه
• نشانه‌های هم‌زمانی مانند آکنه شدید، کاهش مو یا بی‌نظمی قاعدگی

آخرین کلام:

آزمایش‌های هورمونی به عنوان یکی از اجزای کلیدی در تشخیص، درمان و پیگیری بسیاری از بیماری‌ها، به پزشک کمک می‌کند تا نمای دقیقی از وضعیت داخلی بدن شخص کسب کند. انجام این آزمایش‌ها در زمان صحیح، به‌ویژه در صورت ظهور علائم هشداردهنده مانند خستگی شدید، ناهنجاری در قاعدگی یا تغییرات ناگهانی در وزن، می‌تواند از بروز اختلالات جدی جلوگیری کند. آگاهی، نظارت مداوم و مراجعه به پزشک متخصص، سه عامل اصلی در حفظ سلامت هورمونی بدن به شمار می‌روند.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

نیلی افشار و چالش‌های شهرت دارایی ثروتمندترین مرد زمین فرامرز عزیزی درگذشت