تاریخچه تلاش ایران برای رسیدن به جام جهانی فوتبال از سال ۱۹۷۴ شروع می‌شود. در این نوشته وب سایت آرسنال همراه ما بمانید.

ایران در جام جهانی فوتبال

طبق احبار آرسنال از سال ۱۹۷۴ ایران وارد عرصه رقابت‌های مقدماتی جام جهانی فوتبال شد. این همزمانی با آغاز رسمی برگزاری مسابقات تحت عنوان «جام جهانی فیفا» اتفاق افتاد.

پیش از آن، جام ژول ریمه تا سال ۱۹۷۰ در جریان بود، اما با قهرمانی برزیل و اهدای دائمی جام به این تیم، تاریخ جدیدی برای مسابقات رقم خورد. در طول نزدیک به نیم قرن، سیزده دوره جام جهانی برگزار گردید.

ایران در یازده دوره آن شرکت داشت که نتیجه‌اش، شش بار حضور موفق در مرحله نهایی و پنج بار ناکامی در رسیدن به آن بود.

هر یک از این تلاش‌ها سرشار از داستان‌ها، فراز و نشیب‌ها و لحظات خاطره‌انگیز بوده‌اند. تمرکز کنونی اما بر روی روایت حضورهای ایران در مرحله نهایی و تجربه‌هایی است که در آن به دست آمده است. 

ایران در جام جهانی

تیم ملی ایران پنج بار در تاریخ جام جهانی حاضر شده است. این حضورها در سال‌های ۱۹۷۸ (آرژانتین)، ۱۹۹۸ (فرانسه), ۲۰۰۶ (آلمان), ۲۰۱۴ (برزیل) و ۲۰۱۸ (روسیه) ثبت شده‌اند. در ادامه، تمرکز بر آن است که ببینیم تیم ملی در هر یک از این رقابت‌ها چه عملکردی داشته و چه نتایجی کسب کرده است. 

ایران در جام جهانی 1978

بازی های ایران در جام جهانی 1978

جام جهانی ۱۹۷۸ برای فوتبال ایران نقطه عطفی مهم بود. تیم ملی با عنوان «ابرقدرت بی‌تجربه» پا به این رقابت‌ها گذاشت. شکست در پلی‌آف ۱۹۷۴ تجربه‌ای تلخ اما آموزنده بود که ایران را آماده کرد تا این بار با اقتدار راهی جام جهانی شود.

آن دوره از رقابت‌ها تنها ۱۶ تیم را دربرمی‌گرفت و قاره آسیا و اقیانوسیه یک سهمیه مشترک داشتند. فاصله سطح فوتبال ایران با دیگر تیم‌های آسیایی آن‌قدر زیاد بود که نگاه‌ها به جای رقابت منطقه‌ای، متوجه رویارویی با قدرت‌های جهانی بود.

ایران، که با سه قهرمانی متوالی در جام ملت‌های آسیا، یک عنوان قهرمانی در بازی‌های آسیایی و حضور در دو المپیک پیاپی به میدان آمده بود، در انتخابی جام جهانی با چنان قدرتی حاضر شد که حتی بدون نتیجه بازی آخر، صعودش قطعی بود.

گل های ایران در جام جهانی 1978

در مرحله گروهی جام جهانی، ایران با تیم‌های سرسختی چون هلند، اسکاتلند و پرو هم‌گروه شد. ملی‌پوشان کشورمان به دلیل تجربه کمتر در سطح جهانی، در مواجهه با رقبای قدرتمند دچار مشکل اعتمادبه‌نفس شدند.

نخستین بازی برابر هلند با شکست ۳–۰ همراه شد؛ تیمی که در همان دوره نیز تا فینال پیش رفت. دومین بازی برابر اسکاتلند با نتیجه مساوی ۱–۱ به پایان رسید و هر دو گل مسابقه را بازیکنان ایرانی وارد دروازه کردند. 

بازی ایران در جام جهانی 1978

در سومین بازی مرحله گروهی، ایران که به دنبال پیروزی و صعود بود، تاکتیک تهاجمی در پیش گرفت اما در برابر پرو ۴–۱ شکست خورد. در این بازی کوبیاس، ستاره بزرگ پرو، چنان درخشید که نامش در فوتبال جهان بیش از گذشته مطرح شد.

در پایان نخستین حضور ایران در جام جهانی، تنها یک امتیاز نصیب ملی‌پوشان شد. تیم در مجموع ۸ گل دریافت کرد؛ سه بار از روی ضربه پنالتی و یک بار نیز با گل به خودی. در سوی مقابل، حسن روشن و ایرج دانایی‌فر موفق شدند دو گل تاریخی برای تیم ملی ایران به ثمر رسانند. 

ایران در جام جهانی 1998

بازی های ایران در جام جهانی 1998

بیست سال بعد از نخستین صعود ایران به جام جهانی، نسل طلایی پس از انقلاب توانست دوباره این افتخار بزرگ را رقم بزند. صعودی که با ماجراها و لحظاتی خاص همراه شد و همچنان در حافظه ایرانیان جاودانه مانده است.

در مرحله نخست مقدماتی، ایران با قدرت و رکوردشکنی پیش رفت و ثابت کرد توان رقابت با بزرگان فوتبال دنیا را دارد. در مرحله دوم، همه چیز برای صعود مستقیم آماده بود، اما با دو شکست غیرمنتظره و یک تساوی در پایان، تیم ملی مجبور شد از مسیر پلی‌آف راهی جام جهانی شود.

گل های ایران در جام جهانی 1998 بازیکنان ایران در جام جهانی 1998

در اولین پلی‌آف، ایران در برابر ژاپن شکست خورد و امید صعود مستقیم از بین رفت. اما بازی برابر استرالیا سرنوشت دیگری رقم زد. پس از تساوی خانگی، دیدار برگشت در ملبورن شاهد یکی از شگفتی‌های تاریخ فوتبال بود.

ایران با بازگشتی دیدنی توانست صعود کند؛ رخدادی که به «معجزه ملبورن» معروف شد. در جام جهانی ۱۹۹۸، ایران در گروهی دشوار با آلمان، یوگسلاوی و آمریکا قرار گرفت. جدال با آمریکا به دلیل فضای سیاسی موجود، به «بازی قرن» معروف شد.

در چشم مردم ایران، پیروزی بر آمریکا ارزشمندتر از هر نتیجه دیگری بود. این تمرکز بیش از حد، سبب شد که تیم ملی در دیدارهای دیگر نتایج مطلوبی نگیرد، اما همان برد تاریخی برابر آمریکا، جایگاهی ویژه در تاریخ فوتبال کشور پیدا کرد.

بازیکنان ایران در جام جهانی 1998

ایران در شرایطی وارد جام جهانی ۱۹۹۸ شد که درست پیش از آغاز رقابت‌ها تغییر مهمی روی نیمکت رخ داد. ایویچ کنار گذاشته شد و جلال طالبی مربی ایرانی با پاسپورت آمریکایی هدایت تیم را برعهده گرفت. اتفاقی که تداعی‌کننده ماجرای حشمت مهاجرانی پس از انقلاب بود.

در بازی اول برابر یوگسلاوی، ایران با نتیجه ۱–۰ شکست خورد. سپس در مسابقه‌ای که از قبل «بازی قرن» نام گرفته بود، تیم ملی با نمایشی فراموش‌نشدنی آمریکا را ۲–۱ مغلوب کرد.

گل‌های استیلی و مهدوی‌کیا ایران را به اولین پیروزی تاریخ خود در جام جهانی رساندند. پس از این برد، مسئولان فوتبال ایران بلیت بازگشت به تهران را گرفتند و تدارک مراسم استقبال را دیدند؛ بی‌توجه به اینکه هنوز یک تساوی با آلمان می‌توانست صعود تاریخی را به ارمغان آورد.

لباس ایران در جام جهانی 1998

دیدار سوم برابر آلمان با شکست ۲–۰ همراه شد و ایران با یک پیروزی و دو شکست، جام را ترک کرد. اما مقایسه آمار نشان داد که نسبت به سال ۱۹۷۸ پیشرفت کرده بود: دو گل زده و چهار گل دریافت‌شده.

بازگشت ایران به جام جهانی پس از دو دهه وقفه، با خلق حماسه ملبورن ممکن شد. ایران در فرانسه به‌عنوان یکی از چهار نماینده قاره آسیا، همراه با ژاپن، کره‌جنوبی و عربستان، پرچم قاره را در بزرگ‌ترین تورنمنت فوتبال دنیا برافراشت.

ترکیب ایران در جام جهانی 1998

در دومین تجربه جهانی خود، ایران در گروهی قرار گرفت که شامل آلمان قدرتمند، یوگسلاوی سابق و آمریکا بود. گروهی پرچالش که مسیر متفاوتی برای تیم ملی رقم زد.

در نخستین مسابقه مقابل یوگسلاوی، تیم ملی با عملکردی شایسته موفق شد ضربه ایستگاهی خطرناک میهایلوویچ را دفع کند، هرچند نتیجه پایانی به سود حریف بود.

دومین دیدار، به‌عنوان «بازی قرن»، نقطه عطفی در تاریخ ایران شد. گل زیبای استیلی و گل دوم مهدوی‌کیا برتری ۲–۱ مقابل آمریکا را رقم زد و اولین پیروزی ایران در جام جهانی را ثبت کرد.

ایران در جام جهانی 1998

اما در سومین بازی برابر آلمان، تجربه بیشتر حریف عامل شکست شد. ایران با چهار گل خورده و دو گل زده از رقابت‌ها کنار رفت، اما جام جهانی ۱۹۹۸ برای همیشه با نام «پیروزی بر آمریکا» در خاطره‌ها باقی ماند.

ایران در جام جهانی 2006

ایران جام جهانی 2006

ناکامی بلاژویچ در رساندن ایران به جام جهانی ۲۰۰۲ باعث شد برانکو ایوانکوویچ، دستیار او، به‌طور موقت سرمربی تیم ملی شود. عملکرد مناسب با برانکو و بازی‌های ضعیف تیم ملی با هدایت همایون شاهرخی، افکار عمومی را وادار کرد بازگشت ایوانکوویچ قطعی شود.

در رقابت‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶، تیم ملی ایران با نسلی از لژیونرها که تجربه بازی در اروپا داشتند، موفق شد به‌طور مستقیم جواز حضور در آلمان را کسب کند. اما آنچه امیدها را کمرنگ کرد، مسائل خارج از زمین بود.

ایران و پرتغال در جام جهانی 2006

با تغییر دولت، فوتبال ملی گرفتار دوگانگی شد. رئیس سازمان تربیت بدنی و رئیس فدراسیون فوتبال هر کدام جناحی قدرتمند ایجاد کردند. این دودستگی‌ها به بازیکنان هم سرایت کرد؛ گروهی از قدیمی‌ها در برابر ستاره‌های شاغل در بوندسلیگا صف کشیدند.

همچنین، مصدومیت برخی بازیکنان مهم ضربه‌ای دیگر بود، اما در نهایت، اختلافات درونی بیشترین آسیب را به ایران زد و باعث شد تیم ملی در جام جهانی آلمان نتواند انتظارات هواداران را برآورده کند. 

ایران مکزیک جام جهانی 2006

نخستین بازی ایران در جام جهانی آلمان با مکزیک بود؛ دیداری که ۳–۱ به سود حریف پایان یافت و تنها گل ایران را یحیی گل‌محمدی زد. در دیدار دوم مقابل پرتغال، حاشیه‌ای جنجالی رخ داد؛ گل‌محمدی پس از تعویض، بازوبند کاپیتانی را به مهدوی‌کیا نداد.

در همان مسابقه، علی دایی نیمکت‌نشین شد و ایران با گل‌های دکو و کریستیانو رونالدو شکست خورد. سومین دیدار ایران برابر آنگولا دیگر جنبه تشریفاتی داشت.

این مسابقه با تساوی ۱–۱ پایان یافت. سهراب بختیاری‌زاده تک گل ایران را به ثمر رساند. با این نتایج، تیم ملی تنها یک امتیاز از سه بازی کسب کرد و حذف شد.

ایران آنگولا جام جهانی 2006

در همان آلمان، رئیس فدراسیون فوتبال و سرمربی تیم ملی از سمت خود کنار رفتند. همچنین، علی دایی هم در بازگشت به کشور، به‌گونه‌ای که در شأن و جایگاه اسطوره‌ای او نبود، برای همیشه از تیم ملی کنار گذاشته شد. این تصمیم، هرچند در عمل سرنوشت او را در تیم ملی رقم زد، اما هرگز با ارزش واقعی و اعتبار حرفه‌ای او تناسب نداشت. 

ایران جام جهانی 2014

ایران در جام جهانی 2014

مسیر ایران به جام جهانی ۲۰۱۴ مسیری دشوار و پر از تردید بود. تیم باید در سه بازی آخر هفت امتیاز به دست می‌آورد، اما بیشتر کارشناسان و هواداران اعتماد چندانی به موفقیت کارلوس کی‌روش نداشتند.

از سوی دیگر، خداحافظی مهدی رحمتی به عنوان سنگربان اول تیم ملی، شرایط را بحرانی‌تر کرد. با این وجود، سرمربی پرتغالی موفق شد روحیه جنگندگی را در تیم تزریق کند و مجموعه‌ای هماهنگ و یکپارچه بسازد.

ایران بوسنی جام جهانی 2014

تیم ملی این بار بر توان جمعی تکیه داشت و نه بر ستاره‌ای خاص. نتیجه، سه برد پیاپی و صعود مقتدرانه به جام جهانی با ۹ امتیاز بود. در برزیل نیز ایران نمایشی آبرومند داشت.

برابر آرژانتین، تا لحظات پایانی شکست‌ناپذیر بود و اگر داوری با تصمیم‌های متفاوت‌تری همراه می‌شد، حتی امکان خلق یک پیروزی تاریخی هم وجود داشت. 

ایران جام جهانی 2014 برزیل

مرحله گروهی ایران در جام جهانی ۲۰۱۴ با نیجریه، آرژانتین و بوسنی همراه بود. در اولین مسابقه برابر نیجریه، نتیجه بدون گل مساوی شد و ایران یک امتیاز ارزشمند گرفت.

دیدار دوم مقابل آرژانتین برای همیشه در خاطره‌ها باقی ماند. ایران با دفاعی مستحکم، ستاره‌های حریف را ناکام گذاشت، اما در واپسین لحظات، نبوغ مسی نتیجه را تغییر داد. شکست یک‌گله ایران، به دلیل نمایش جسورانه، چنان غرورآفرین بود که مردم در خیابان‌ها جشن گرفتند.

ایران در جام جهانی 2014 برزیل

دیدار سوم مقابل بوسنی حکم مرگ و زندگی داشت. ایران برای صعود نیازمند برد بود، اما تجربه بازیکنان مطرح بوسنی همچون ادین ژکو در ضدحملات تعیین‌کننده شد و نتیجه ۳–۱ رقم خورد. تنها گل ایران توسط رضا قوچان‌نژاد به ثمر رسید. در پایان، تیم ملی با یک تساوی، دو شکست و چهار گل خورده، رقابت‌ها را ترک کرد. 

فوتبال ایران جام جهانی2014

با ورود کارلوس کی‌روش به کادر فنی تیم ملی، ایران بار دیگر رؤیای حضور در جام جهانی را دنبال کرد. با وجود شکست در چند مسابقه مقدماتی، تیم ملی در دیدار آخر برابر کره‌جنوبی با گل حساس رضا قوچان‌نژاد، صعودی ارزشمند به برزیل داشت.

آرژانتین ایران جام جهانی2014

در جام جهانی ۲۰۱۴، ایران در گروهی دشوار حضور یافت. بازی نخست برابر نیجریه بدون گل پایان یافت. در دومین دیدار مقابل آرژانتین، تیم ملی یکی از زیباترین نمایش‌های تاریخ خود را ارائه داد، اما نبوغ لیونل مسی نتیجه را تغییر داد. در دیدار آخر، ایران برابر بوسنی ۳–۱ شکست خورد و پرونده حضورش در برزیل بسته شد.

ایران در جام جهانی2018

ایران جام جهانی 2018

کارلوس کی‌روش در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه توانست برای نخستین بار در تاریخ فوتبال ایران، صعود پیاپی به دو دوره جام جهانی را ثبت کند. این بار تیم ملی تنها به حضور قانع نبود و رؤیای صعود در سر داشت.

ایران جام جهانی روسیه

در نخستین بازی برابر مراکش، تیم ملی با شکیبایی و نظم تاکتیکی بالا، در دقیقه ۹۰ با گل به خودی بوهدوز پیروز شد؛ بردی که به‌عنوان دومین پیروزی ایران در تاریخ جام جهانی ثبت شد.

بازی های ایران در جام جهانی روسیه

در دیدار دوم با اسپانیا، گل سعید عزت‌اللهی پذیرفته نشد و حسرت بزرگی بر جای گذاشت.

ایران در جام جهانی 2018 روسیه

بازی سوم با پرتغال نقطه اوج بود. بیرانوند پنالتی رونالدو را گرفت و انصاری‌فرد از روی نقطه پنالتی گل زد. ایران با چهار امتیاز بهترین عملکرد تاریخ خود را ثبت کرد، اما فرصت طلایی طارمی در دقایق آخر از دست رفت و صعود به رؤیا بدل شد. 

ایران در جام جهانی 2022

ایران در جام جهانی 2022 قطر

در جام جهانی ۲۰۲۲ که به میزبانی قطر برگزار شد، تیم ملی ایران برای ششمین بار به این رقابت‌ها راه یافت. ترکیب تیم متشکل از بازیکنان باتجربه و جوان باعث شده بود امیدها برای صعود به مرحله حذفی بیشتر از همیشه باشد.

ایران در جام جهانی قطر

اولین بازی در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۱ مقابل انگلیس برگزار شد و با شکست ۶ بر ۲ همراه بود. هر دو گل ایران در این بازی را مهدی طارمی به ثمر رساند.

ایران امریکا جام جهانی قطر

بازی دوم در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۱ برابر ولز برگزار شد و با پیروزی تاریخی ایران همراه بود. روزبه چشمی و رامین رضاییان در لحظات پایانی گلزنی کردند و اولین برد ایران مقابل تیمی اروپایی در تاریخ جام جهانی ثبت شد.

ایران انگلیس جام جهانی قطر

در بازی سوم، ۸ آذر برابر آمریکا، تنها یک تساوی برای صعود کافی بود اما شکست ۱-۰ باعث شد رؤیای رسیدن به مرحله یک‌هشتم نهایی باز هم محقق نشود. 

⏬مقالات پیشنهادی⏬

بهترین استادیوم های جام جهانی بهترین فینال های تاریخ جام جهانی بهترین مهاجمان جام جهانی